با کودکان کمرو چگونه رفتار کنیم؟

زیبا عراکی، کارشناس حوزه کودک در مورد کمرویی نوجوانان در گفت گو با خبرنگار مهر گفت: یافته‌های علمی بر این باور است که کمرویی نوعی بیماری که تنها راه درمان آن، اخلاقی می‌باشد. بچه‌هایی که دچار کمرویی هستند مانند سنگریزه‌های ته رودخانه به راحتی تسلیم حوادث می‌شوند و با کوچک‌ترین شکستی دلسرد می‌شوند.نوجوان در سنی قرار دارند که دوران شکل‌گیری رفتاری خود را می‌گذراند و اگر دچار کمرویی و ضعف اراده باشد نمی‌تواند با اراده به اهداف منطقی خود برسد و به راحتی با کوچک‌ترین ناکامی صدمه خواهند دید.

نوجوانان کمرو؛ چالشی قابل درمان با تمرین اراده و توجه خانواده

وی در مورد درمان کمرویی افزود: البته باید یادآور شد که در عین حال این مورد به راحتی قابل درمان است. فرد کمرو در ابتدا باید مصمم به تغییر باشد، خواستن عبارتی است از تحقق بخشیدن به اراده منطقی، به این صورت که در ابتدا تفکر کند و بعد تصمیم بگیرد و درنهایت اجرا کند. نوجوان باید بدانند که تمرین اراده، با ارزش ترین ثروت‌ها را برای آنها رقم خواهد زد. بعضی نوجوانان به لحاظ تربیت نادرست خانواده، عدم بها دادن به شخصیت ایشان، از لحاظ فکری، احساس ضعیف بودن و بی ارزشی می‌کنند. و چه بسیاری از نوجوانان موفق و برجسته با ایده‌های ناب، اما بسیار ترسو، که از ترس تحقیر شدن عرض اندام نمی‌کنند. این مسئله برای معلم و والدین آنها بسیار غم‌انگیز است.

عراکی در خصوص دانش آموزانی که دچار کمرویی هستند اظهار کرد: این دانش آموزان اغلب در امتحانات کتبی نمرات بسیار خوبی کسب می‌کنند.و به سوالات آزمون به خوبی پاسخ می‌دهند. اما در امتحانات شفاهی به اصطلاح دستپاچه و خود را گم می‌کنند.این نوجوانان در واقع پاسخ پرسش‌های مطرح شده از طرف معلم را می‌دانند اما به دلیل بحث کمرویی و خجالت نمی‌توانند تمرکز لازم را در بیان پاسخ سوالات داشته باشند. در این مواقع احساس می‌کنند تمام چشم‌های همکلاسی‌ها و دوستانشان با کنجکاوی به او خیره شده است. همین احساس، باعث ترس شدید در آنها می‌شود. مهمترین علت ترس و کمرویی نوجوان در مدرسه این است که او تصور می‌کند مورد تمسخر دوستانش قرار خواهد گرفت.

نوجوان کم رو در ابراز نقاط ضعف خود مبالغه گراست

نوجوان کمرو حتی جرأت نمی‌کند محبت خود را به خانواده به ویژه پدر و مادر نشان دهد، در نتیجه اغلب کلمات را در گلوی خود خفه می‌کند.

کارشناس حوزه کودک در خصوص بروز ندادن محبت در نوجوانان کمرو مطرح کرد: بعضاً مشاهده شده نوجوان کمرو حتی جرأت نمی‌کند محبت خود را به خانواده به ویژه پدر و مادر نشان دهد، در نتیجه اغلب کلمات را در گلوی خود خفه می‌کند. نوجوان کم رو در ابراز نقاط ضعف خود مبالغه گراست. شایسته است خانواده به نوجوان خود یادآور شود که کمرویی تواضع و جزو نکات مثبت اخلاقی محسوب نمی‌شود. فرد متواضع از ارزش‌های واقعی خود کاملاً آگاه است، استعدادها و توانایی‌های خود را می‌شناسد، اما فرد کم رو چشم خود را بر روی واقعیت‌ها می‌بندد و اسیر افکار پوچ و واهی می‌شود. نتیجه اینکه در خود معایبی می‌بیند که چه بسا اصلاً وجود خارجی ندارد و کسی متوجه آن نمی‌شود. در حقیقت خود را قربانی ارزیابی‌های غیر منصفانه‌ای می‌کند. والدین و معلمان محترم می‌توانند با بهترین رفتار به نوجوانی که دچار کمرویی است (حتی در غالب بازی‌های گروهی، چرا که به گفته نظر آقای گراس، بازی مقدمه‌ای برای آینده است) کمک کنند که از این ضعف رفتاری فاصله بگیرند. و روز به روز بر عزت نفس آنها افزوده شود.

وی در خصوص مواجه معلمان با نوجوانان کمرو پیشنهاد داد: معلم در مورد ضعف دانش آموزان از اغراق گویی بشدت پرهیز کند و بسیاری از نقاط ضعف نوجوان را بی اهمیت جلوه دهد. و از تکنیک کاربردی زیر استفاده کند. به دانش‌آموز نوجوان بیاموزید که می‌توانند با ویژگی‌های قدرتمند خود، ضعف کم اهمیت خود را کاملاً جبران کنند. به آنها گوشزد کنید زندگی شما نتیجه‌ی انتخاب‌های شما تا این لحظه است پس افکار خود را آزاد کنید و کنترل کامل زندگی‌تان و هر آنچه که برایتان اتفاق می‌افتاد در دست شماست. به خاطر داشته باشید نوجوان می‌تواند از شما به عنوان پایگاهی امن برای بازگشت به تعادل روانی و رفع کمرویی و امنیت روحی کمک بگیرد. برخی معلمان بزرگوار به بهانه تواضع استعداد نوجوانان را علناً سرکوب می‌کنند.

عراکی ادامه داد: درمان عبارت است از تشخیص بیماری و ریشه کن کردن آن به معنای این است که علت را کشف کنید که این کمرویی منشأ کدام اتفاق است و نتیجه این تحلیل را با دقت یادداشت کنید و آگاه باشیم و بدانیم اولین شرط معالجه روشن بینی و تغییر طرز تفکر است. والدین و آموزگاران محترم باید عواقب کمرویی را برای نوجوانان کاملاً تشریح کنند. مثلاً عواقب کمرویی در زمینه کار و شغل که منجر به عدم موفقیت و پیشرفت در مراحل کاراست و رشته مورد علاقه در دانشگاه، و در نهایت در روابط عاطفی و اجتماعی و احساسی که عواقب خوشایندی نخواهد داشت.

استفاده از جملاتی برای کم شدن کمرویی

وی در مورد تأثیر جملات معجزه آسا در کم شدن کمرویی نوجوانان تشریح کرد: نقطه ضعف افراد کم رو افکار اشتباه و نادرست خودشان است که باید با تمرکز و اراده در راه اصلاح آن افکار اقدام کنند. تلقین جملات معجزه آسایی به صورت روزانه در برابر آینه می‌تواند به فرد در کم شدن کمرویی کمک کند. با این کارها بازتاب کمرویی به تدریج کمرنگ شده و اعتماد به نفس واقعی در نوجوان نهادینه خواهد شد. از نمونه جملاتی که به صورت روزانه می‌توان به عنوان تلقین از آن استفاده کرد می‌توان به چند جمله زیر اشاره کرد.

«من از لحاظ عقلی در حد خیلی خوبی هستم و به اندازه دیگران از استعدادهای لازم برخوردار هستم. من نباید از کسی بترسم چرا که کسی به من کوچک‌ترین آسیبی نمی‌رساند. من کنار خانواده و دوستانم، کسانی که دوستانشان دارم کاملاً احساس خوبی دارم. من همیشه و در همه جا (چه داخل منزل و چه خارج از منزل) احساس آرامش می‌کنم.»

کارشناس حوزه کودک افزود: این جملات را در کمال آرامش بارها و بارها عمیقاً تکرار کنید. به یاد داشته باشیم هیچ فردی بدون به‌کارگیری تخیل کاری انجام نداده و طرح و برنامه‌ای با هدف مشخص را در ذهن خود گسترش نداده است هرچیزی که تا به حال ایجاد شده ابتدا از طریق تخیل در ذهن مجسم شده است. به این نکته کلیدی باید توجه داشته باشیم که باران سیل آسا زمین را غرق می‌کند ولی باران آرام و مداوم در آن نفوذ می‌کند.

عراکی در پایان گفت: مشکلات کاملاً عادی هستند و کم و بیش همه انسان‌ها این مشکلات را دارند. مهم این است که ما خونسردی خود را کاملاً حفظ کنیم در کنار تلقین‌های عنوان شده، می‌توان به تغذیه خوب و مقوی، آب درمانی، خواب کافی، ورزش و پیاده رویی به صورت مرتب و همچنین انجام تمرینات تنفسی که برای حفظ سلامتی بسیار مؤثر می‌باشد اشاره کرد.