باورهای غلط درباره تعیین جنسیت نوزاد

تهران پزشکی: حسن رودگری، با بیان اینکه در اکثر موجودات مبنای خلقت در تکامل جنین به سمت دختر شدن استوار است، گفت: زمانی‌که کروموزم y سالم و فعال به جنین منتقل شود، که فقط در اسپرم مردان وجود دارد، در ترکیب با کروموزوم x که از مادر آمده منجر به جنسیت پسر در جنین می‌شود.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ادامه داد: بنابراین اگر یکی از کروموزوم‌های X مادر از طریق تخمک در کنار کروموزوم X پدر از طریق اسپرم در نطفه قرار بگیرد، جنسیت جنین دختر می‌شود و اگر در کنار کروموزوم Y پدر قرار گیرد، جنسیت جنین، پسر خواهد بود بنابراین این کروموزوم Y مردان است که در دختر یا پسر بودن جنین تأثیر دارد.

وی در پاسخ به این سوال که آیا جنسیت نوزاد را در دوران جنینی می‌توان تغییر داد یا خیر، گفت: از نظر علمی پس از تشکیل نطفه تغییر دادن محتوای ژنتیکی غیر ممکن است.

این متخصص ژنتیک با تاکید بر اینکه تعیین جنسیت فرزند از طریق تجویز رژیم‌های غذایی از سوی برخی افراد، پایه و اساس علمی ندارد، افزود: تمام روش‌ها مثل رژیم‌های غذایی خاص و یا آمیزش در یک زمان ویژه که می‌تواند باعث دختر یا پسر شدن جنین شود، پایه و اساس علمی نداشته و هیچکدام خصوصاً در مواردی که سلامت فرد به خطر می‌افتد توصیه نمی‌شوند. هیچکدام از روش‌هایی غذایی، حتی آنهایی که بر رویشان تحقیقاتی نیز در مراکز معتبر صورت گرفته به هیچ نتیجه و روش قطعی و مطمئن ختم نشدند. لذا از دستورات غذایی که خطری برای سلامت فرد داشته باشد و یا تعادل رژیم غذایی وی را با افزودن بیش یا کمتر از حد نیاز محتویات غذایی بر هم بزند، باید به‌شدت پرهیز شود.

این متخصص ژنتیک بالینی با تاکید بر اینکه تعیین جنسیت فرزند از طریق تجویز رژیم‌های غذایی از سوی برخی افراد پایه و اساس علمی ندارد، گفت: تمام روش‌ها مثل رژیم‌های غذایی خاص و یا آمیزش در یک زمان ویژه که می‌تواند باعث دختر یا پسر شدن جنین شود، پایه و اساس علمی نداشته و هیچکدام خصوصاً در مواردی که سلامت فرد به خطر می‌افتد توصیه نمی‌شوند.

وی درباره این موضوع که زن تعیین کننده جنسیت است یا مرد، خاطرنشان کرد: عامل ژنتیکی تعیین جنسیت جنین در حقیقت مردان هستند، بنابراین اگر مردی همسر خود را به بهانه‌هایی مثل اینکه «دختر زاست» سرزنش کند و یا همسر دیگری را برای پسردار شدن انتخاب کند، سخت در اشتباه است، چرا که این مسئله از جانب زن نیست و این مردها هستند که با شانس ۵۰ درصد با اشتراک گذاشتن کروموزوم y و یا x از طریق اسپرم، جنسیت پسر با دختر جنین را رقم می‌زنند.

رودگری در توضیح اینکه چه طور می‌توان با روش‌های علمی تعیین کرد که جنس جنین چه باشد، عنوان کرد: استفاده از روش تشخیص ژنتیکی قبل از انتقال جنین، تنها روش علمی برای این منظور است. روش تشخیص ژنتیکی قبل از لانه گزینی (PGD) این امکان را به خانواده‌هایی که طبق قانون و به دلایل خاص، جنسیت فرزند خود را پیش از بارداری می‌توانند انتخاب کنند، به دست می‌دهد.

وی تاکید کرد: این روش صرفاً برای ارجحیت دادن به نوزاد دختر یا پسر نیست بلکه برای کمک به والدین بیمار برای جلوگیری از انتقال بیماری‌های وابسته به جنسیت مانند هموفیلی، کوررنگی، دیستروفی عضلانی و…، نیز طراحی شده است.

این متخصص ژنتیک بالینی توضیح داد: جنین‌های مبتلا به این بیماری‌ها با روش ژنتیکی PGD شناسایی و از فرآیند IVF حذف می‌شوند تا از انتقال ژنتیکی بیماری‌ها به فرزند آینده جلوگیری شود و جنین فاقد بیماری مورد نظر، به رحم مادر منتقل می‌شود.

وی تاکید کرد: مرکز جامع خدمات ژنتیک دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، خدمات PGD و مشاوره‌ای لازم را به خانواده‌هایی که قانونا می‌توانند از این امکان برای تعیین جنسیت پیش از بارداری استفاده کنند، می‌تواند ارائه دهد.

رودگری، هدف اصلی این مرکز را ارائه خدمات تخصصی ژنتیک با کیفیت بالا و مطابق با استانداردهای تشخیصی بین المللی اعلام کرد و افزود: تمامی خدمات در این مرکز که فضای فیزیکی آن در بیمارستان طالقانی مستقر است، با تعرفه دولتی انجام می‌شود.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تصریح کرد: کلینیک‌های تخصصی بیماری‌های متابولیک و ناهنجاری‌های بدو تولد، ژنتیک ناباروری، مادر و جنین، ژنتیک بیماری‌های اعصاب، ژنتیک بیماری‌های قلبی و شایع ارثی و سرطان‌های ارثی در مرکز جامع خدمات ژنتیک فعال است و خدمات تشخیصی سیتوژنومیک، مولکولی و مولکولی پیشرفته (NGS) نیز در آن ارائه می‌شود.

به گفته وی، واحد مشاوره ژنتیک با همکاری و بهره گیری از تخصص و تجارب پزشکان متخصص ژنتیک و سایر متخصصان بالینی و با هدف تشخیص بیماری، اطلاع رسانی به بیماران و خانواده‌های آنها در خصوص ماهیت، نحوه توارث، اقدامات پیشگیرانه و پیش آگهی بیماری فعالیت می‌کند.

رودگری درباره انواع خدمات مشاوره‌ای نیز گفت: مشاوره ژنتیک قبل از ازدواج و بارداری، حین ازدواج، ناباروری و سقط مکرر، بیماری‌های شایع ارثی از جمله عقب افتادگی ذهنی و ناهنجاری‌های خونی، بیماری‌های متابولیک و سرطان‌های ارثی و سایر بیماری‌های شایع و غیرشایع فامیلی نیز در مرکز جامع خدمات ژنتیک انجام می‌شود.