کدام افراد در معرض خطر سرطان رحم قرار دارند؟

اعظم‌السادات موسوی متخصص فلوشیپ و انکولوژی زنان در گفتگو با خبرنگار مهر، در رابطه با سرطان علائم و عوارض این نوع بیماری گفت: رحم به طور کلی از دو قسمت تنه رحم یا uterus و گردن رحم (دهانه رحم یا سرویکس) تشکیل شده است.

موسوی ادامه داد: سرطان تنه رحم یا از بافت اصلی رحم یا از لایه داخلی که رحم را پوشش می‌دهد، تشکیل خواهد شد؛ لایه دیوار مانند فعالی که ماهانه ریزش پیدا کرده و خون را تشکیل می‌دهد، به طور معمول سرطان رحم از این دو لایه به وجود خواهد آمد.

وی اذعان کرد: نکته‌ای که بیشتر به عنوان سرطان رحم شناخته شده همان سرطانی است که از بافت غددی و پوششی سطح داخلی رحم به وجود می‌آید. رشد این بافت غددی وابسته به هورمون‌های استروژن (در تخمدان‌ها و غدد فوق کلیوی و سلول‌های چربی که در رشد جنسی و تولیدمثل نقش دارد) و پروژسترون (در تخمدان‌ها، غدد فوق کلیوی، جفت (پلاسنتا) تولید و در دوران تخمک‌گذاری بالا می‌رود) این دو هورمون‌های زنانه در خانم‌ها هستند.

هورمون استروژن

متخصص فلوشیپ و انکولوژی زنان گفت: هورمون استروژن باعث رشد لایه آندومتر می‌شود و پروژسترون اثرات استروژن روی سلول‌های غددی آندومتر را مهار می‌کند. کانسر یا سرطان آندومتر دو دسته است یک نوعی از آن وابسته به هورمون است و در افرادی که در بدنشان به مقدار زیادی استروژن وجود دارد ایجاد می‌شود؛ بنابراین سلول‌ها خیلی رشد کرده و هیپرپلازیک‌ها (پوشش داخل رحم آندومتر نام دارد) باعث سرطان در بدن فرد خواهند شد.

وی افزود: رشد استروژن باید توسط پروژسترون در کسایی که تخمک گذاری نداشته و سطح استروژن بدنشان بالا می‌رود مهار شود، زیرا تخمک گذاری انجام نشده و پروژسترون به وجود نیامده است. زمانی که بدن در این حالت قرار می‌گیرد لایه آندومتر بسیار ضخیم و خوش سلول شده و در نهایت اگر درمان نشود، فرد به سرطان مبتلا می‌شود.

عدم تخمک‌گذاری در چه افرادی شایع است؟

موسوی مطرح کرد: تخمک گذاری بخشی از سیکل قاعدگی بوده و زمانی رخ می‌دهد که تخمک بالغ از تخمدان آزاد شود اما در بدن برخی از افراد این تخمک‌گذاری و بیشتر در افرادی که وزن خیلی بالا دارند اتفاق می‌افتد یعنی این افراد به سندروم تخمدان‌های پلی کیستیک دچار می‌شوند، همچنین در افرادی که از داروهایی استفاده می‌کنند که تنها استروژن داشته و پروژسترون ندارد، این افراد بیشتر در معرض ضخیم شدن سلول‌های آندومتر و ابتلاء به سرطان هستند.

وی اظهار داشت: یک دسته افراد نیز به دلیل داشتن تومور در تخمدان، استروژن زیادی ترشح کنند و باعث شوند آندومتر در بدنشان به طرف سرطانی شدن پیش خواهد رفت اما یک دسته دیگر از سرطان‌های رحم هستند که وابسته به هورمون نبوده و تنها به علت تغییرات ژنتیکی در سطح سلول‌ها اتفاق افتاده و دچار رشد بی رویه، ایجاد آنارشیسم سلولی کرده و فرد را به سرطان مبتلا می‌کند.

علائم سرطان رحم

متخصص فلوشیپ و انکولوژی زنان بیان کرد: سرطان رحم مانند تمامی سرطان‌ها یک‌سری علائم شاخص نسبت علائم دیگر دارند. از مهم‌ترین علائم سرطان رحم می‌توان به خونریزی‌های شدید که باعث کم‌خونی در فرد می‌شود اشاره کرد.

وی افزود: از علائم دیگر سرطان می‌توان به خونریزی‌های واژینال در دوران یائسگی، خونریزی میان عادت ماهانه، عادت ماهانه سنگین‌تر از حالت عادی، ترشحات غیرطبیعی و یا ترشحات آبکی همراه با خون، رابطه جنسی دردناک، درد مداوم زیر شکم، درد نواحی لگن، پشت و پا، اختلالات روده و مثانه، بی‌اشتهایی و کاهش وزن ناخواسته اشاره کرد. همچنین اگر به این علائم توجه نشود در بدن فرد منجر به توده و بزرگ شدن شکم خواهد.

جلوگیری از سرطان رحم

موسوی در ادامه گفت: برای اینکه بتوان از اثرات رحم جلوگیری کرد، توصیه می‌شود بانوان دقت کنند که عادت ماهیانه مرتب داشته باشند به خصوص اگر نزدیک به دوران یائسگی است زیرا در این دوران هورمون‌ها دچار اختلالات بیشتری خواهند شد. به طور مثال خانمی حدود ۴۵ سال به بالا به یائسگی خود نزدیک شده و ممکن است تخمک‌گذاری مرتبی نداشته باشد در نتیجه استروژن بدنش بالا رفته و باعث می‌شود که سلول‌های اندام بسیار ضخیم و تعدادشان بیشتر شود.

درمان سرطان رحم

متخصص فلوشیپ و انکولوژی زنان تصریح کرد: سرطان آندومتر به طور معمول با جراحی درمان می‌شود و مهم‌ترین اقدام در این زمینه برداشتن رحم است، اما در اغلب موارد همراه با رحم، تخمدان‌ها نیز خارج می‌شود که می‌تواند به بهبود بیمار کمک کند. با این حال، در یک درصد از بیماران ممکن است پس از جراحی نیاز به رادیوتراپی و در موارد کمتری، درمان‌های تکمیلی وجود داشته باشد.

چه کسانی به سرطان رحم مبتلا می‌شوند؟

موسوی اظهار داشت: برخلاف تصور عموم افراد، سرطان آندومتر تنها در افراد مسن و یائسه دیده نمی‌شود، بلکه برخی از افراد جوان نیز در معرض این بیماری قرار دارند؛ به‌ویژه افرادی که برای مدت طولانی دچار عدم تخمک‌گذاری بوده‌اند.

وی اشاره کرد: به‌طور خاص، زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS)، افراد با وزن بالا و افرادی که دچار نازایی هستند، به دلیل سطح مزمن بالای استروژن در بدن، بیشتر در معرض خطر این سرطان قرار دارند. این وضعیت باعث فعالیت بیش‌ازحد سلول‌های آندومتر و در مراحل پیشرفته، منجر به بروز سرطان می‌شود؛ بنابراین، سرطان آندومتر می‌تواند در سنین باروری نیز رخ دهد.

حفظ باروری در مبتلایان به سرطان رحم

متخصص فلوشیپ و انکولوژی زنان خاطر نشان کرد: برای بیمارانی که سرطان آندومتر آنان در مراحل اولیه تشخیص داده شده و هنوز به بافت عضلانی رحم آسیبی وارد نکرده است، امکان حفظ باروری وجود دارد. همچنین در صورت تمایز مناسب سلول‌های سرطانی می‌توان از روش پاکسازی رحم، کورتاژ و هورمون درمانی برای کنترل بیماری استفاده کرد. این روش به درمان سرطان کمک کرده و امکان حفظ باروری را برای بیمار فراهم می‌سازد.