دسترسی آسان و همگانی به اطلاعات معتبر و قابل فهم در حوزه سلامت، یکی از ارکان اساسی ارتقاء سطح سلامت جامعه و توانمندسازی افراد در جهت مراقبت از خود و خانواده‌هایشان به شمار می‌رود. این اطلاعات می‌توانند اشکال مختلفی داشته باشند، از بروشورها و جزوه‌های آموزشی گرفته تا پوسترها، راهنماهای بیماری و گزارش‌های تخصصی. در کنار ظهور و گسترش روزافزون رسانه‌های دیجیتال، همچنان منابع اطلاعاتی سلامت چاپ‌شده نقش مهمی در اطلاع‌رسانی به عموم مردم، به ویژه گروه‌های خاص جمعیتی، ایفا می‌کنند. با این حال، مسئله‌ای که می‌تواند دسترسی به این منابع ارزشمند را تحت تاثیر قرار دهد، قیمت پرینت و چاپ این مواد است. به عنوان یک کارشناس و خبرنگار فعال در حوزه سلامت، در این مقاله به بررسی ابعاد مختلف این موضوع و تأثیر قیمت پرینت بر دسترسی آسان به منابع اطلاعاتی سلامت برای عموم خواهیم پرداخت.

اهمیت منابع اطلاعاتی سلامت چاپ‌شده در کنار دنیای دیجیتال:

در عصر حاضر که حجم عظیمی از اطلاعات از طریق اینترنت و رسانه‌های دیجیتال در دسترس است، ممکن است این سوال مطرح شود که چرا همچنان به منابع اطلاعاتی سلامت چاپ‌شده نیاز داریم؟ در پاسخ به این سوال می‌توان به نکات زیر اشاره کرد:

• دسترسی برای گروه‌های خاص: بخش قابل توجهی از جامعه، به ویژه افراد مسن، ساکنان مناطق دورافتاده، و افرادی که از نظر سواد دیجیتال در سطح پایینی قرار دارند یا به اینترنت دسترسی ندارند، همچنان به منابع اطلاعاتی چاپ‌شده وابسته هستند.
• اعتماد و اطمینان: برخی افراد، به ویژه در مواجهه با اطلاعات حساس مربوط به سلامت، به منابع چاپی که توسط سازمان‌های معتبر و متخصصان تهیه شده‌اند، اعتماد بیشتری دارند.
• دسترسی آسان و بدون نیاز به ابزار: منابع اطلاعاتی چاپ‌شده بدون نیاز به دستگاه‌های الکترونیکی یا اتصال به اینترنت، در هر زمان و مکانی قابل دسترسی هستند.
• تقویت یادگیری و تمرکز: برخی تحقیقات نشان داده‌اند که مطالعه مطالب از روی کاغذ می‌تواند به تمرکز بیشتر و درک عمیق‌تر مفاهیم کمک کند.
• نقش در برنامه‌های آموزشی و اطلاع‌رسانی: سازمان‌های بهداشتی، بیمارستان‌ها، مراکز درمانی و مدارس اغلب از منابع اطلاعاتی چاپ‌شده برای ارائه آموزش‌های بهداشتی، اطلاع‌رسانی در مورد بیماری‌ها و برنامه‌های پیشگیری استفاده می‌کنند.

قیمت پرینت؛ مانعی بالقوه بر سر راه دسترسی آسان:

با وجود تمام مزایای ذکر شده، قیمت پرینت و چاپ منابع اطلاعاتی سلامت می‌تواند به یک مانع جدی بر سر راه دسترسی آسان و همگانی به این اطلاعات تبدیل شود. این موضوع می‌تواند از جنبه‌های مختلف افراد، سازمان‌ها و برنامه‌های بهداشتی را تحت تاثیر قرار دهد:

• محدودیت بودجه سازمان‌های بهداشتی: بسیاری از سازمان‌های دولتی و غیردولتی فعال در حوزه سلامت با محدودیت‌های بودجه مواجه هستند.
• هزینه برای عموم مردم: در برخی موارد، ممکن است تهیه منابع اطلاعاتی سلامت چاپ‌شده برای عموم مردم هزینه‌بر باشد.
• تاثیر بر برنامه‌های اطلاع‌رسانی: افزایش قیمت پرینت می‌تواند بر مقیاس و دامنه برنامه‌های اطلاع‌رسانی سلامت تاثیر بگذارد.
• چالش برای مراکز درمانی و بیمارستان‌ها: بیمارستان‌ها و مراکز درمانی به طور مداوم به منابع اطلاعاتی چاپ‌شده برای ارائه به بیماران و مراجعان خود نیاز دارند.
• دسترسی در مناطق محروم: در مناطق محروم و دورافتاده که امکانات دیجیتال محدود است، منابع اطلاعاتی چاپ‌شده اهمیت دوچندانی پیدا می‌کنند.

گروه‌های جمعیتی آسیب‌پذیرتر:

افزایش قیمت پرینت به طور یکسان بر تمام افراد جامعه تاثیر نمی‌گذارد. برخی گروه‌های جمعیتی در این زمینه آسیب‌پذیرتر هستند:

• افراد با درآمد پایین: این افراد ممکن است توانایی پرداخت هزینه منابع اطلاعاتی سلامت چاپ‌شده را نداشته باشند.
• افراد مسن: بسیاری از افراد مسن به دلیل عدم آشنایی با فناوری‌های دیجیتال یا مشکلات بینایی، ترجیح می‌دهند از منابع چاپی استفاده کنند.
• افراد با سطح سواد پایین: منابع اطلاعاتی چاپ‌شده که با زبان ساده و تصاویر گویا تهیه شده‌اند، می‌توانند برای این افراد بسیار مفید باشند.
• ساکنان مناطق محروم و دورافتاده: این افراد به دلیل محدودیت دسترسی به اینترنت و امکانات دیجیتال، بیشتر به منابع چاپی وابسته هستند.

راهکارها و پیشنهادات:

برای کاهش تأثیر منفی قیمت پرینت بر دسترسی آسان به منابع اطلاعاتی سلامت برای عموم، می‌توان راهکارها و پیشنهادات زیر را در نظر گرفت:

• تخصیص بودجه مناسب: سازمان‌های دولتی و نهادهای مرتبط باید بودجه کافی را برای تولید و توزیع رایگان یا با قیمت مناسب منابع اطلاعاتی سلامت چاپ‌شده اختصاص دهند.
• حمایت از تولیدکنندگان: ارائه تسهیلات و حمایت‌های مالی به تولیدکنندگان و چاپخانه‌های فعال در زمینه تولید مواد اطلاعاتی سلامت می‌تواند به کاهش هزینه تمام شده این منابع کمک کند.
• استفاده از ظرفیت‌های دیجیتال به عنوان مکمل: در کنار منابع چاپی، باید از ظرفیت‌های رسانه‌های دیجیتال و وب‌سایت‌های معتبر برای ارائه رایگان اطلاعات سلامت به عموم مردم استفاده شود.
• توسعه برنامه‌های سواد سلامت: افزایش سطح سواد سلامت جامعه می‌تواند افراد را قادر سازد تا از منابع مختلف اطلاعاتی، از جمله منابع دیجیتال، به طور موثرتری استفاده کنند.
• تشویق به تولید محتوای با کیفیت و کم‌هزینه: حمایت از تولیدکنندگان محتوای سلامت که قادر به ارائه مطالب با کیفیت و جذاب با استفاده از روش‌های کم‌هزینه هستند، می‌تواند به افزایش دسترسی به اطلاعات کمک کند.
• همکاری بین سازمان‌ها: سازمان‌های مختلف دولتی، غیردولتی و خصوصی فعال در حوزه سلامت می‌توانند با همکاری و به اشتراک‌گذاری منابع خود، هزینه تولید و توزیع منابع اطلاعاتی سلامت را کاهش دهند.
• حمایت از کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی: تقویت نقش کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی به عنوان مکان‌هایی برای دسترسی رایگان به منابع اطلاعاتی سلامت چاپ‌شده می‌تواند برای عموم مردم، به ویژه افراد کم‌برخوردار، بسیار مفید باشد.

نتیجه‌گیری:

دسترسی آسان و عادلانه به منابع اطلاعاتی سلامت، حق تمام افراد جامعه است و نقش بسزایی در بهبود شاخص‌های سلامت عمومی دارد. در حالی که رسانه‌های دیجیتال فرصت‌های بی‌نظیری را برای انتشار و دسترسی به اطلاعات فراهم کرده‌اند، منابع اطلاعاتی چاپ‌شده همچنان برای بسیاری از افراد، به ویژه گروه‌های آسیب‌پذیر، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار هستند. افزایش قیمت پرینت می‌تواند به عنوان یک مانع جدی در این مسیر عمل کند و دسترسی به اطلاعات حیاتی را محدود سازد. از این رو، لازم است تا با در نظر گرفتن راهکارهای مختلف و همکاری بین تمامی ذینفعان، تلاش شود تا تأثیر منفی قیمت پرینت بر دسترسی آسان به منابع اطلاعاتی سلامت برای عموم کاهش یابد و اطمینان حاصل شود که اطلاعات مورد نیاز برای حفظ و ارتقاء سلامت، به راحتی و با هزینه مناسب در اختیار همگان قرار می‌گیرد. این امر نه تنها یک ضرورت بهداشتی، بلکه یک سرمایه‌گذاری برای داشتن جامعه‌ای سالم‌تر و پویاتر است.