یک مکمل ممکن است مانع نابینایی شما شود

به گزارش همشهری آنلاین این بررسی جدید که یافته‌های آن در ژورنال Cell Reports Medicine منتشر شده است، نشان داد یک مکمل ویتامینی که برای بهبود متابولیسم یا سوخت‌وساز در چشم طراحی شده است، ممکن است به کاهش سرعت آسیب به عصب بینایی در افراد مبتلا به گلوکوم یا آب‌سیاه کمک کند.

این یافته‌های امیدوارکننده، محققان مؤسسه کارولینسکا را بر آن داشته است تا یک کارآزمایی بالینی را برای آزمایش این درمان بر روی بیماران آغاز کنند.

یک بیماری چشمی نابینا کننده

گلوکوم بیماری است که اغلب به دلیل فشار بالای درون چشم است و به تدریج به عصب بینایی آسیب می‌رساند. این آسیب با گذشت زمان می‌تواند منجر به از دست دادن بینایی و در موارد شدید به نابینایی منجر شود. درمان‌های فعلی مانند قطره‌های دارویی چشمی، لیزردرمانی یا جراحی با هدف کاهش فشار چشم انجام می‌شوند، اما اثربخشی آنها در بین بیماران بسیار متفاوت است.

سال‌هاست که پژوهشگران گمان می‌کنند ماده‌ای به نام هموسیستئین ممکن است در گلوکوم نقش داشته باشد. هموسیستئین یک ترکیب طبیعی در بدن است که در متابولیسم نقش دارد.

میزان‌های بالای این ماده با بیماری‌های گوناگونی از جمله بیماری قلبی و سکته مغزی مرتبط شده است. پژوهشگران مؤسسه کارولینسکا برای بررسی ارتباط این ماده با گلوکوم مجموعه‌ای از آزمایش‌ها را روی حیوانات و انسان‌ها انجام دادند.

آنها در این بررسی میزان‌های هموسیستئین را در موش‌های مبتلا به گلوکوم افزایش دادند تا اثرات آن را مشاهده کنند. در کمال تعجب، آنها دریافتند که افزایش میزان هموسیستئین بیماری را بدتر نمی‌کند. آنها همچنین داده‌های افراد مبتلا به گلوکوم را بررسی کردند و هیچ ارتباطی بین میزان‌های بالای هموسیستئین و پیشرفت سریع‌تر بیماری پیدا نکردند.

علاوه بر این، احتمال ابتلا به گلوکوم در افرادی که زمینه ژنتیکی برای میزان‌های بالای هموسیستئین دارند، بیشتر نبود. این یافته‌ها محققان را به این نتیجه رساند که هموسیستئین علت گلوکوم نیست، بلکه یک محصول جانبی بیماری است و اساساً، به نظر می‌رسد که به جای اینکه محرک بیماری باشد، صرفاً به اصطلاح یک «ناظر بی‌گناه» است.

ازآنجایی‌که هموسیستئین با فرایندهای متابولیکی مرتبط است، محققان سپس عمیق‌تر به بررسی چگونگی اختلال متابولیسم در بیماران گلوکوم پرداختند. آنها چندین ناهنجاری در نحوه فراوری برخی ویتامین‌ها به‌وسیله سلول‌های شبکیه، لایه حساس به نور در پشت چشم، یافتند.

به طور خاص، آنها کشف کردند که توانایی شبکیه در استفاده از برخی ویتامین‌ها کاهش یافته است و منجر به کندتر شدن متابولیسم موضعی می‌شود. به نظر می‌رسد این کند شدن متابولیسم در پیشرفت گلوکوم نقش داشته است.

جیمز تریبل پژوهشگر ارشد و استادیار مؤسسه کارولینسکا می‌گوید این یافته‌ها این نظر را مطرح می‌کند که تقویت متابولیسم شبکیه با ویتامین‌های خاص ممکن است به محافظت از آن کمک کند.

او توضیح داد: «نتیجه‌گیری ما این است که هموسیستئین در روند بیماری یک ناظر است، نه یک بازیگر. تغییر میزان هموسیستئین ممکن است نشان‌دهنده این است که شبکیه توانایی خود را در استفاده از ویتامین‌های خاصی که برای حفظ متابولیسم سالم ضروری هستند، از دست داده است.»

ترکیبی از ویتامین‌ها تاثیربخش است

این پژوهشگران تصمیم گرفتند این موضوع را آزمایش کنند که آیا مکمل‌های این ویتامین‌ها می‌توانند به جلوگیری از این روند کمک کنند یا خیر. آنها در آزمایش‌هایی روی موش‌ها و موش‌های صحرایی مبتلا به گلوکوم ترکیبی از ویتامین‌های گروه بی شامل ویتامین‌های گروه B شامل ویتامین B6، ویتامین B9 یا اسید فولیک، ویتامین B12 و همچنین کولین را به آنها دادند.

نتایج قابل‌توجه بود: در موش‌هایی که گلوکوم با پیشرفت کندتر داشتند، آسیب عصب بینایی کاملاً متوقف شد. در موش‌هایی که نوع تهاجمی‌تری از بیماری داشتند، ویتامین‌ها به طور قابل‌توجهی پیشرفت آسیب عصب بینایی را کند کردند.

یکی از جالب‌ترین یافته‌ها این بود که درمان با ویتامین حتی بدون کاهش فشار چشم در مبتلایان به گلوکوم نیز مؤثر بود. درمان‌های فعلی برای گلوکوم بر کاهش فشار چشم برای کاهش سرعت آسیب تمرکز دارند، اما به نظر می‌رسد مکمل‌های ویتامین از طریق مکانیسم متفاوتی از عصب بینایی محافظت می‌کنند.

این یافته‌ها نشان می‌دهد که افزایش توانایی شبکیه در فراوری برخی ویتامین‌ها می‌تواند صرف‌نظر از میزان فشار چشم مستقیماً بر سلامت عصب بینایی تأثیر بگذارد.

در انتظار یافته‌های یک کارآزمایی بالینی

محققان با الهام از این نتایج امیدوارکننده، یک کارآزمایی بالینی را در بیمارستان چشم سنت اریک در استکهلم آغاز کرده‌اند. بیماران مبتلا به دو نوع گلوکوم در حال بررسی هستند: «گلوکوم زاویه باز اولیه» که به آرامی پیشرفت می‌کند و «گلوکوم اکسفولیشن» که سریع‌تر پیشرفت می‌کند. هدف از این کارآزمایی این است که مشخص شود آیا همان اثرات محافظتی مشاهده شده در حیوانات را می‌توان در انسان نیز تکرار کرد یا خیر.

این رویکرد در صورت موفقیت، این رویکرد می‌تواند راه جدیدی برای درمان گلوکوم باشد که بر سلامت شبکیه و عصب بینایی تمرکز دارد، نه فقط کاهش فشار چشم. همچنین با توجه به اینکه ویتامین‌های آزمایش‌شده از قبل شناخته‌شده و به طور گسترده برای سایر اهداف بهداشتی استفاده می‌شوند، این بررسی دریچه‌ای به سوی درمان‌های بالقوه ایمن‌تر و آسان‌یاب‌تر می‌گشاید.

این بررسی گامی مهم در درک چگونگی تأثیر سلامت متابولیک چشم بر گلوکوم است. با آزمایش‌های بالینی که اکنون در حال انجام است، محققان امیدوارند تأیید کنند که آیا این ترکیب ساده اما مؤثر ویتامین می‌تواند روند از دست دادن بینایی را در بیماران مبتلا به این بیماری مزمن چشمی کند یا حتی متوقف کند.

اگر اثربخشی آن اثبات شود، می‌تواند انقلابی در شیوه درمان گلوکوم ایجاد کند و امید جدیدی را برای میلیون‌ها نفر که در معرض خطر از دست دادن بینایی خود هستند، فراهم کند.

منبع: Knowridge